Siena w jeden dzień – miniprzewodnik

Siena

Niektórzy uważają, że Siena to najpiękniejsze miasto w Toskanii. Budzi zachwyt i właściwie wszyscy, którzy ją odwiedzą, nabierają ochoty na zamieszkanie w Toskanii na dłużej. Ja Wam spróbuję podpowiedzieć, jak zwiedzić Sienę w jeden dzień, bo zazwyczaj na tyle do Sieny przyjeżdżamy. Choć przyjemniej byłoby rozłożyć zwiedzanie na dwa lub więcej dni…

Wybrane noclegi w Sienie i w okolicach

Siena – jak dojechać

Jeśli chcecie przyjechać do Sieny środkiem komunikacji publicznej, to można wybrać autobus – autobusy docierają do centrum starego miasta i zatrzymują się przy via Tozzi, skąd wszędzie dojdziemy pieszo. Autobusem można przyjechać, na przykład, z Florencji (linia 131 i 131R www.at-bus.it). Można też przyjechać pociągiem, stacja kolejowa znajduje się w odległości ok. 2 km od centrum, ale są ruchome schody, które prowadzą do okolic bramy Porta Camollia.

Jeśli przyjeżdżacie do Sieny samochodem, to najlepiej dotrzeć tutaj wczesnym rankiem i zaparkować na jednym z wielu sieneńskich parkingów. Zdecydowana większość parkingów w Sienie jest płatna, z niektórych można wjechać na górę do starego miasta ruchomymi schodami.

O tym, jak wypożyczyć samochód, przeczytacie we wpisie -> JAK WYNAJĄĆ AUTO W TOSKANII

Przykładowe parkingi w Sienie

Parking Santa Caterina – znajduje się niedaleko Duomo i kościoła San Domenico, połączony jest z centrum ruchomymi schodami. Adres to: Via Esterna di Fontebranda, 512 miejsc postojowych, cena za godzinę – 2 €, za cały dzień – 35 €;

Parking Duomo – znajduje się niedaleko Duomo, przy Via del Nuovo Asilo, 202 miejsca postojowe, cena za godzinę – 2 €, za cały dzień – 35 €;

Parking Stadio-Fortezza – znajduje się przy Fortecy Medyceuszy, przy viale dei Mille i przy via della Vecchia, cena za godzinę – 2 €, za cały dzień – 26 €;

Parking Stazione – przy stacji kolejowej, najtańszy w mieście, 2 € za dzień. Bezpośrednio z parkingu są ruchome schody, którymi dojeżdża się w okolice bramy Porta Camollia.

Parking San Francesco – przy via Baldassarre Peruzzi, cena za godzinę – 2 €, za cały dzień – 35 €; połączony z centrum ruchomymi schodami.

My parkowaliśmy kiedyś na darmowym parkingu Campino, przy Viale Vittorio Veneto. Łatwo stąd dojść do centrum, ale latem może być trudno znaleźć wolne miejsce.

Pamiętajcie, że w niedziele i święta parkowanie jest darmowe (na białych liniach). Uważajcie też bardzo, żeby nie wjechać do strefy ZTL (Zona Traffico Limitato), bo jest ona przeznaczona dla mieszkańców lub samochodów z pozwoleniem i za wjazd grozi mandat.

Siena – informacje ogólne

Prawdopodobnie na początku Siena była ośrodkiem etruskim, później rzymską kolonią zwaną Saena Julia – od około 30 roku przed Chrystusem. Sieneńczycy utrzymywali, że miasto założył Seniusz, syn Remusa, i za symbol obrali karmiącą wilczycę. Herb miasta jest czarno-biały jak marmur, którym obłożono dzwonnicę i boki katedry.

Siena rozwijała się pod panowaniem Longobardów i Franków, leżała przy Via Francigena, co korzystnie wpływało na handel. W XII wieku stała się wolnym miastem. Położenie geograficzne i sytuacja polityczna wywołały rywalizację i wrogość pomiędzy potężną Sieną i potężną Florencją. W 1260 roku doszło do bitwy pod Montaperti, w której zwyciężyła Siena – co nie znaczy, że zdobyła nad Florencją panowanie.

Przez kilkadziesiąt lat miasto dobrze prosperowało, zbudowano katedrę, powstawały wspaniałe dzieła sztuki. W 1348 roku zaraza zwana czarną śmiercią, która pochłonęła jedną trzecią mieszkańców zachodniej Europy, w Sienie zabiła prawie trzy czwarte obywateli. To była klęska nieporównywalna z innymi. Przez kolejne dwieście lat miasto jeszcze jakoś funkcjonowało, ale w 1555 roku, po długotrwałym oblężeniu, musiało w końcu poddać się Florencji. Pokonana Siena przestała się rozwijać i między innymi dzięki temu przetrwała do naszych czasów w swojej wspaniałej średniowiecznej postaci. Nawet II wojna światowa nie spowodowała w mieście większych szkód.

W Sienie dominuje rudawa czerwień, to kolor dachówek i ceglanych ścian, to kolor Piazza del Campo. Kiedy się spojrzy na miasto z góry, wydaje się, że można je całe przejść po karbowanych dachach niczym po gigantycznych schodach, nie dotykając stopą ziemi. Rano Siena wygląda, jakby ktoś chlusnął na nią wiadrem światła. Grupy turystów już tłoczą się przy głównych atrakcjach, ale boczne ulice pozostaną puste przez cały dzień. W Sienie łatwo się zgubić, nawet gdy się posługuje mapą, ponieważ uliczki prowadzą w górę albo w dół i to, co na planie zdawało się tuż obok, może rzeczywiście znajdować się tuż obok, ale w pionie, nie w poziomie.

Ciekawostka 🙂 Wiecie, że w Sienie nie wolno montować białych anten satelitarnych? Mogą być tylko anteny w kolorze dachówek, czyli brązowe lub anteny starego typu, czyli analogowe, żeby nie psuć krajobrazu miejskiego.

Zaczynamy zwiedzanie Sieny

Dwa najważniejsze miejsca w Sienie to: Piazza del Campo wraz z otaczającymi do pałacami oraz Katedra wraz z Baptysterium, placem i innymi budynkami wokoło.

Piazza del Campo

Zacznijmy od Piazza del Campo. Jest to wizytówka Sieny, podobno najpiękniejszy plac na świecie. Zbudowano go w XIV wieku na miejscu targowiska, z cegieł i marmuru, uzyskując wklęsły kształt muszli. Tu dwa razy w roku odbywa się słynny wyścig konny, Palio, który emocjonuje nie tylko wszystkie kontrady Sieny, ale też i spory tłum turystów. Osobiście jestem przeciwna organizowaniu Palio ze względu na dobro koni. Oczywiście jest to tak stara i tak ważna tradycja dla sieneńczyków, że żadne protesty na pewno jej nie zmienią, na pewno nie w najbliższych latach…

Wyścig Palio di Siena odbywa się 2 razy w roku: 2 lipca Palio na cześć Madonny z Provenzano, patronki Sieny i 16 sierpnia na cześć Wniebowzięcia Matki Bożej. Zawody organizowane są prawdopodobnie od XIII wieku. W wyścigu bierze udział 10 z 17 miejskich dzielnic, czyli kontrad. Konie okrążają plac trzy razy, zwycięża ten, który pierwszy dobiegnie do mety, z dżokejem lub bez. Nagrodą dla zwycięzcy jest Palio, czyli sztandar, specjalnie wykonany przez wybranego artystę według ściśle określonych zasad.

Cudowne jest w Sienie to, że można Campo obejrzeć z lotu ptaka – z Facciatone albo z górującej nad placem Torre del Mangia, bo dopiero wtedy w pełni docenia się jego piękno.

Przy Piazza znajduje się ratusz – Palazzo Pubblico albo Comunale, wybudowany na początku XIV wieku, w którym do tej pory mieści się siedziba władz miejskich. Pierwsze piętro zajmuje Museo Civico, posiadające bardzo bogatą kolekcję dzieł artystów różnego talentu, między innymi czternastowieczny fresk Maestà Martiniego. Najsłynniejsza jednak jest sala z ogromnymi freskami pokrywającymi całe ściany (Sala Pace), zatytułowanymi: Dobre i złe rządy. Wykonał je sieneński malarz Ambrogio Lorenzetti. Warto tu zatrzymać się na dłuższą chwilę i przez lornetkę przyjrzeć się fascynującym szczegółom tego imponującego malowidła. Koniecznie trzeba też wejść do La Loggia, czyli na duży taras na drugim piętrze pałacu, z którego rozciąga się zachwycający widok od Piazza Mercato aż po południowe krańce miasta.

Uwaga, Sala Pace, czyli ta z freskami Lorenzettiego, od 2023 roku jest w restauracji. Do końca lipca 2024 można ją zwiedzać z przewodnikiem, wchodząc na rusztowania. Obowiązuje dodatkowy bilet. Szczegóły na stronie https://siena.b-ticket.com/ticketshop/webticket/timeslot.

Fresk pełen jest kapitalnych szczegółów: ukośny łupkowy daszek, otwarte okno, przepołowione
cieniem. W oknie klatka ze szczygłem i głową ciekawej służącej. Kolory czyste i jasno zdefiniowane,
od piaskowego ugru, przez gorący karmin, brązy, do ciepłej czerwieni głębokich wnętrz. Masywny
pejzaż miejski, dzięki swojej jasności aż fantasmagoryczny, przechodzi w krajobraz wiejski, po raz
pierwszy malowany tak szeroko i z taką czułą troską o drobiazgi. A przy tym Lorenzetti buduje
przestrzeń w sposób zupełnie nowy. Nie jest to ani złote, abstrakcyjne powietrze Duccia, ani
perspektywa racjonalna Giotta. Lorenzetti, jak słusznie zauważył jeden z estetów, wprowadza
perspektywę kartograficzną. Obserwator nie stoi nieruchomo w jednym punkcie, widzi dalsze plany z
jednakową jasnością i dokładnością, ogarnia szerokim spojrzeniem orła ciepłą, falującą materię ziemi

Zbigniew Herbert „Barbarzyńca w ogrodzie”

Od czerwca do października 2024 w Sienie i w Orvieto trwa wystawa poświęcona Zbigniewowi Herbertowi, pt. Śladami pana Herberta (Sulle orme del signor Herbert). Przygotowano siedem dużych paneli z cytatami mistrza i ustawiono je w miejscach, które opisywał w „Barbarzyńcy w ogrodzie”.

Z Palazzo strzela w niebo biało zwieńczona wieża Torre del Mangio, wieża obżartucha, wybudowana w latach 1325-1348. Jej nazwa pochodzi od przydomka pierwszego strażnika, który podobno cały zarobek wydawał na jedzenie. Piękny zegar z białego marmuru dodano w 1360 roku. Na samej górze znajduje się dzwon – obecny został zamontowany w 1666 roku, waży prawie 7 ton i jego serce poruszane jest tylko w czasie Palio, a na co dzień w dzwon uderza automatyczny młoteczek. Torre ma 102 metry wysokości, można na nią wejść spiralą schodów liczących około 500 stopni. Bilet kosztuje 10 €, można go kupić w kasie (online tylko bilety zbiorcze).

Na Piazza del Campo znajduje się również najważniejsza fontanna Sieny, czyli Fonte Gaia. Fontannę oddano do użytku w 1346 roku. Nazwa „Gaia” pochodzi od słowa „gioia”, czyli radości, którą wywołało wśród mieszkańców miasta wybudowanie fontanny. Płaskorzeźby zdobiące fontannę wykonał Jacopo della Quercia w 1419 r. Rzeźby uległy degradacji w ciągu kilku kolejnych wieków, więc w 1859 r. oryginały zastąpioną kopiami wykonanymi z marmuru z Carrary, który jest trwalszym materiałem niż marmur sieneński.

Piazza del Campo jest miejscem uwielbianym przez turystów. Latem po placu przechadzają się tłumy ludzi, wielu z nich po prostu siada na cegiełkach, żeby robić sobie selfie, a niektórzy nawet kładą się tu jak na plaży… Wokół placu znajduje się dużo restauracji, kawiarni i sklepów z pamiątkami, ale osobiście uważam, że lepiej usiąść gdzieś w bocznej uliczce z widokiem na plac i napić się cappuccino w nieco mniejszym tłumie, a większym spokoju.

Religijne centrum Sieny

Sieneńska katedra uznawana jest za jedną z najpiękniejszych we Włoszech. Stoi na niewielkim placu (Piazza del Duomo) w zachodniej części starego miasta. Budowana była w XIV i XV wieku, obłożona jest łącznie z kampanilą pasami białego i czarnego (może ciemnozielonego) marmuru. Wygląda to surowo i pięknie. Na fasadzie dominują blady róż i szarawa biel, a wyżej błyszczące złotem mozaiki.

Do wnętrza wchodzi się po kilka stopniach szerokich, pięknych schodów. We wnętrzu Il Duomo poczujecie się oszołomieni splotem kształtów, wzorów i barw. Kolumny w paski, na ścianach obrazy i freski, przy kaplicy Matki Boskiej Wotywnej także dary – głównie kaski motocyklowe, bogato rzeźbiona kazalnica Pisana, a pod nogami, broniona przez barierki z grubych, czerwonych sznurów, duma Sieny – posadzka. Posadzka jest zupełnie niewiarygodna. Składa się na nią kilkadziesiąt scen wykonanych z kolorowego marmuru, przedstawiających historie biblijne oraz symbole związane z miastem. Zastosowana perspektywa i wzory geometryczne łudzą oko trójwymiarowością.

Uwaga, posadzka w katedrze jest odsłaniana w całości tylko w określonych terminach, w 2024 roku od 27.06 do 31.7 i od 18.08 do 16.10.

Jeśli już jesteśmy we wnętrzu katedry, koniecznie wejdźmy do Biblioteki Piccolominich (Libreria Piccolomini). Bibliotekę założył w 1492 roku kardynał Francesco Piccolomini Todeschini, arcybiskup Sieny (późniejszy papież Pius III), który chciał uczcić pamięć swojego wuja, papieża Piusa II i zachować bogate dziedzictwo bibliograficzne, które ów papież i humanista zgromadził. Todeschini wzorował się na francuskiej tradycji tworzenia bibliotek przy katedrach, a dodatkową inspiracją była dla niego Biblioteka Watykańska Sykstusa IV, będąca ośrodkiem studiów, a jednocześnie artystycznym wyrazem nowoczesnych czasów – renesansu. Bibliotekę udekorowana jest cyklem fresków wykonanych przez umbryjskiego malarza, Pinturicchia (wówczas u szczytu sławy) w latach 1503-1508. Freski na ścianach przedstawiają dziesięć epizodów z życia Piusa II, charakteryzuje je niezwykłe bogactwo kolorów i szczegółów, zarówno krajobrazów, jak i postaci oraz ich szat. Uważa się, że w scenie ukazującej kanonizację Św. Katarzyny dwie postaci po lewej to młody Rafael, który brał udział w końcowych racach w Bibliotece oraz sam Pinturicchio. Sklepienie biblioteki pokrywają sceny mitologiczne, sceny z życia pasterskiego, alegorie itp. Na środku pomieszczenia stoi rzeźba Trzech Gracji, kopia figury rzymskiej. W Bibliotece znajduje się również wspaniały zbiór manuskryptów.

Do katedry (po prawej stronie, jeśli stoimy przodem do fasady) przylega placyk, ograniczony dość ponurym ceglanym budynkiem (to Museo dell’Opera del Duomo) z marmurowymi kolumnami oraz niedokończoną fasadą (Facciatone) o trzech łukach jeden nad drugim, z czego dolny został zabudowany i otynkowany na żółto. Wszystko to wygląda przedziwnie. Są to pozostałości po wybujałych projektach sieneńczyków, którzy już w XIII wieku planowali rozbudowę katedry. Niestety, nieudolność architektów, a później dżuma i brak środków finansowych na zawsze wstrzymały prace nad kościołem, który miał być największy w ówczesnej Italii.

Z Facciatone widać kawał Sieny, łącznie z wklęsłym placem Campo, dzięki czemu nie trzeba pokonywać 500 stopni klaustrofobicznej Torre Mangia, bardziej popularnej, więc też bardziej zatłoczonej.

Na Facciatone można wejść tylko przez Museo dell’Opera del Duomo. Warto je odwiedzić ze względu na jedno przynajmniej dzieło, Maestà Duccia di Buoninsegno. Majestat zamówiono u Duccia około 1308 roku jako ołtarz główny do katedry. Dziś znajduje się w muzeum, gdzie zajmuje całą salę. Duccio pokrył malowidłami obie strony drewnianego poliptyku. Część przednia przedstawia Madonnę ze świętymi, tył – sceny z Nowego Testamentu. Obraz Madonny zanurzony jest w łagodnym świetle, bije od niego ciepły blask. Spowijający Matkę Boską ciemnogranatowy płaszcz kontrastuje z tkaniną rozłożoną na tronie, misternie haftowaną złotem w regularne wzory. Kiedy już napatrzymy się na Madonnę, obracamy się ku bajecznie kolorowym obrazkom, zdjętym z tylnej części ołtarza i rozwieszonym na ścianach. Złoto-czerwono-niebiesko-brązowe prace ogląda się jak komiks, prześliczny i wzruszający swą prostotą.

Za katedrą znajduje się Baptysterium. Zwykle stoi ono drzwi w drzwi z katedrą, ale w Sienie zbudowano je z tyłu, poniżej absydy. Prawdopodobnie miało to związek z planowaną rozbudową katedry. I znów placyk przed budynkiem (Piazza San Giovanni) jest o wiele za ciasny dla tak ogromnej i wspaniałej fasady. Obłożono ją białym i czarnym marmurem z dodatkiem elementów w kolorze bladego, zgaszonego różu i ozdobiono koronkowymi ornamentami. Wnętrze baptysterium przypomina wnętrze katedry, taki sam natłok zdobień i barw.

Bilety do ww. zabytków można kupić online. Bilet do katedry i Biblioteki Piccolomini kosztuje 10 €. Wspólny bilet do katedry, Biblioteki, Museo dell’Opera del Duomo, baptysterium, krypty i na tzw. Facciatone kosztuje 17 € i jest ważny przez 3 dni. Są to ceny w czasie, gdy posadzka jest odkryta. Gdy nie jest widoczna w całości bilety kosztują odpowiednio: 7 € i 15 €. Dla dzieci w wieku 7-11 lat przewidziane są zniżki. Można też kupić specjalny bilet na zwiedzanie trasy biegnącej po górnych piętrach katedry, pod dachem, tzw. Porta del Cielo, czyli Brama do Nieba. Szczegółowe informacje o biletach i zakup online na stronie operaduomo.siena.it Bilety można też oczywiście kupić w kasie na miejscu, są wówczas nieco tańsze (np. katedra – 8 €).

Dawny szpital Santa Maria della Scala

Naprzeciwko katedry znajduje się dawny szpital, obecnie kompleks muzealny Santa Maria della Scala. Jest to ogromny budynek na kilku poziomach, wraz z dziedzińcami, tunelami, korytarzami i różnej wielkości salami. Zrodzony jako średniowieczny szpital, związany był z rosnącą popularnością trasy Via Francigena. Rozwijał się i zmieniał na przestrzeni wieków, będąc aż do lat 70. XX wieku szpitalem miejskim. Dziś jest to wielki kompleks wystawienniczy, muzealny i usługowy, w dużej mierze odrestaurowany, ale wciąż jego części są niedostępne do zwiedzania. Na poziomie Piazza Duomo, za obecnym wejściem do muzeum, otwiera się monumentalna Sala Pielgrzymów, ozdobiona freskami. Znajdziemy tu też muzeum archeologiczne, kolekcję przedmiotów i dokumentów ukazujących historię miasta, galerię malarstwa z różnych epok i różnych artystów i inne. Bilet do Santa Maria della Scala kosztuje 9 €, dostępne są też różne bilety zbiorcze. Strona kompleksu www.santamariadellascala.com

Kościół San Domenico i palec Św. Katarzyny

Jeśli wystarczy Wam czasu, to warto jeszcze w Sienie zobaczyć kościół San Domenico.

Ta dominikańska bazylika została wybudowana w XIII wieku, ogromne wnętrze ma tylko jedną nawę. W kaplicy Św. Katarzyny Sieneńskiej można zobaczyć jej relikwie (głowę i palec) oraz freski Sodomy.

Trochę czasu należy oczywiście poświęcić na spokojne chodzenie po sieneńskich uliczkach, podziwianie wspaniałych średniowiecznych pałaców – szczególnie wart uwagi jest Palazzo Salimbeni, gotycki budynek przy jednej z głównych ulic, siedziba jednego z najstarszych banków na świecie, Monte dei Paschi.

Siena jest uroczym miastem, można ją zwiedzić w jeden dzień, ale jeśli macie czas, to wracajcie tu i odkrywajcie jej małe uliczki, pełne czerwonych kamienic i cudownego toskańskiego światła.

W Sienie jest mnóstwo typowych sklepów z pamiątkami oraz lokalnymi produktami. Regionalny makaron to „pici”, grube, ręcznie wyrabiane kluski, które podaje się z różnymi sosami. Jeśli chodzi o słodycze, to najbardziej typowe dla Sieny jest „panforte senese”, rodzaj ciasta z dużą ilością bakalii.

Więcej artykułów na różne włoskie tematy znajdziecie na blogu.

Noclegi w Toskanii.

Nieruchomości na sprzedaż.